Spis treści

STUDIA I ANALIZY

Sara Piwowarska
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Unia Europejska wobec konfliktów i przemian społeczno-politycznych w regionie MENA w XX i XXI wieku

Streszczenie: Kraje Bliskiego Wchodu i Afryki Północnej stanowią jeden z głównych obszarów zainteresowań Unii Europejskiej, a głównymi determinantami wzajemnych stosunków są przede wszystkim ekonomia oraz polityka bezpieczeństwa. Celem artykułu jest wskazanie, jak kształtuje się stanowisko Unii Europejskiej wobec głównych wyzwań i zagrożeń w tym regionie w drugiej połowie XX w. i w XXI w., do których należy obecnie zaliczyć przede wszystkim konfl ikt izraelsko-arabski, kwestię palestyńską oraz wydarzenia tzw. Arabskiej Wiosny, jak również eskalację konfl iktu w Syrii oraz problem terroryzmu międzynarodowego.
Słowa kluczowe: Unia Europejska, Bliski Wschód, Afryka Północna, konflikty, relacje

Ewelina Szydłowska
Uniwersytet Wrocławski
Retrospekcja wzajemnych stosunków gospodarczych UE i Rosji. Czynniki integrujące i dezintegrujące Unię 

Streszczenie: Unia Europejska i Rosja różnią się pod względem gospodarczym. W przeciwieństwie do tradycjonalnej Rosji UE to nowy typ wspólnoty międzynarodowej. Obie strony to zarówno partnerzy, jak i rywale zdający sobie sprawę z uzależnienia od siebie. Rywalizacja wynika ze zderzenia broniącej swojej strefy wpływów Rosji oraz dążeń rozszerzającej się Unii. Celem Unii jest rozwijanie się nie tylko przez pogłębianie współpracy, ale także przez przyjmowanie nowych członków do wspólnoty. Federacja Rosyjska w rozwijaniu się UE widzi zagrożenie dla swojej mocarstwowej pozycji. Wynikają z tego również działania mające na celu wywołanie dezintegracji w UE, bo Europa podzielona to Europa słaba.
Słowa kluczowe: Rosja, UE, integracja, energetyka, stosunki bilateralne

Nicole Pietrzak
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Polityka Unii Europejskiej w zakresie zwalczania terroryzmu 

Streszczenie: Tematem artykułu jest polityka Unii Europejskiej w zakresie zwalczania terroryzmu. Wybór tematu determinował fakt, że terroryzm uznawany jest za jedno z największych zagrożeń Europy. Autorka starała się przybliżyć terminologię dotyczącą terroryzmu i jego rys historyczny oraz metody walki z terroryzmem w czasach współczesnych. Celem badawczym artykułu jest analiza głównych działań oraz decyzji Unii Europejskiej w tym zakresie. Jedną z wielu determinant wpływających na zaostrzenie tej polityki były zamachy z 11 września 2001 roku w Stanach Zjednoczonych. Z kolei częste ataki terrorystyczne wymusiły na państwach Unii Europejskiej ciągłą współpracę i konsekwentne działania w zakresie przeciwdziałania terroryzmowi, będącemu zjawiskiem o charakterze zarówno społecznym, jak i politycznym.
Słowa kluczowe: terroryzm, Unia Europejska, polityka antyterrorystyczna, polityka bezpieczeństwa, antyterroryzm

Marcin Wałdoch
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Strategie cyberbezpieczeństwa Nowej Zelandii i Polski w procesie globalizacji

Streszczenie: W prezentowanym badaniu wykonano analizę porównawczą strategii cyberbezpieczeństwa Nowej Zelandii i Polski. W wyniku przeprowadzonego badania potwierdzono hipotezę, że strategie cyberbezpieczeństwa Nowej Zelandii i Polski wykazują różnice wynikające ze swoistości systemów politycznych tych państw. Ponadto ujawniono, że w sferze cyberprzestrzeni występują sojusze i modele relacji międzynarodowych znane ze świata rzeczywistego. Nowa Zelandia pozostaje więc bliskim partnerem bezpieczeństwa cybernetycznego USA, Australii i Kanady, podczas gdy Polska ukierunkowana jest na współpracę w ramach struktur Unii Europejskiej, co wskazywać może na regionalizację obecnie obowiązujących strategii cyberbezpieczeństwa.
Słowa kluczowe: cyberbezpieczeństwo, Nowa Zelandia, Polska, globalizacja, analiza porównawcza

Ewa Piórecka
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Przestępczość zorganizowana na terenie Włoch oraz jej wpływ na przestępczość zorganizowaną w niektórych państwach Europy 

Streszczenie: W artykule przedstawiono niektóre włoskie organizacje przestępcze, które rozszerzyły swą działalność poza teren Włoch. Ukazano również czynniki wpływające na kształtowanie się grup przestępczych i opisano historię wybranych grup tego rodzaju. Dokonano genezy słowa mafia. Zaprezentowano rodzaje przestępczości zorganizowanej oraz wskazano kierunki emigracji włoskich grup.
Słowa kluczowe: Włochy, mafia, Camorra, Cosa Nostra, ’Ndràngheta, emigracja, Francja, Niemcy, przestępczość zorganizowana

Patrycja Rutkowska
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Ochrona dóbr kultury w niemiędzynarodowych konfl iktach zbrojnych

Streszczenie: Autorka wskazuje w artykule, że współcześnie mamy do czynienia z konfl iktami zbrojnymi nieposiadającymi charakteru międzynarodowego. Jako przykład podaje konflikt w Syrii i Iraku, podczas którego były i nadal są zagrożone dobra kultury stanowiące komponent dziedzictwa kulturowego wszystkich narodów. Wychodząc od defi nicji niemiędzynarodowego konfliktu zbrojnego, autorka dostrzega, że tylko nieznaczna część aktów międzynarodowego prawa humanitarnego zapewnia ochronę dóbr kultury w sytuacji zaistnienia konfliktu wewnętrznego. Za dobry krok w kierunku uzupełnienia tej luki prawnej uznaje włączenie przez społeczność międzynarodową zasad poszanowania dóbr kultury w zakres prawa zwyczajowego. Ponadto zauważa, że zasada odpowiedzialności jednostki za naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego może w przyszłości służyć skutecznemu egzekwowaniu ochrony dóbr kultury w konfliktach zbrojnych.
Słowa klucze: ochrona dóbr kultury, konflikty zbrojne, międzynarodowe prawo humanitarne, konflikt w Syrii i Iraku, zwyczaj międzynarodowy

Igor Szpotakowski
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Suwerenność państwa i rządy prawa: kodyfikacja prawa prywatnego w Chinach 

Streszczenie: Przedmiotem artykułu jest porównanie przebiegu prac i motywacji towarzyszących kodyfikacji prawa cywilnego w Republice Chińskiej (1912–1949) ze współczesną piątą już próbą skodyfikowania prawa cywilnego w Chińskiej Republice Ludowej, której zakończenie przewiduje się na rok 2020. Celem jest wykazanie, że w obu tych przypadkach najważniejszym czynnikiem zmian były nie potrzeby wewnętrzne państwa, lecz w dużej mierze troska o uregulowanie pozycji kraju na arenie międzynarodowej. Analiza oparta została na dwóch kluczowych dla zrozumienia tego tematu pojęciach: suwerenności i koncepcji rządów prawa.
Słowa kluczowe: Chiny, historia prawa, prawo cywilne, kodyfikacja, suwerenność, rządy prawa

* * *

Katarzyna Grabowska
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Współczesne nacjonalizmy jako przejaw paradoksu globalizacji

Streszczenie: Przekształcenia w obrębie polityk krajowych i międzynarodowych pod wpływem globalizacji determinują zmiany systemów wartości i związane z tym modyfi kacje warunków funkcjonowania podmiotów politycznych, przyczyniając się do ich ewolucji. Niniejszy artykuł stanowi próbę wskazania nowych kierunków w stosunkach międzynarodowych i wykazania pewnych prawidłowości, które następują cyklicznie, determinując zachowania uczestników życia politycznego. Punktem wyjścia do badań jest wskazanie współczesnych przejawów nacjonalizmu, analiza postępującej globalizacji i relacja, jaka między nimi zachodzi. Na tej podstawie i w oparciu o fakty z historii najnowszej artykuł wskazuje prawidłowości, które wpływają na kształtowanie struktury poparcia społecznego dla postulatów o charakterze liberalnym lub nacjonalistycznym. Publikacja może przyczynić się do zmiany postrzegania charakteru globalizacji i rozumienia przyczyn wzrostu poparcia dla liberalizmu i nacjonalizmu.
Słowa kluczowe: nacjonalizm, liberalizm, globalizacja, teoria cykli

Bartosz Kwiatkowski
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Podejście semiologiczne w badaniach nad zjawiskiem mitu politycznego na przykładzie mitu smoleńskiego 

Streszczenie: Artykuł stanowi próbę przedstawienia niezwykle istotnego w badaniach mitu politycznego na gruncie polskim mitu smoleńskiego z perspektywy podejścia semiologicznego. Analiza teorii Rolanda Barthesa i Tadeusza Biernata, będących przedstawicielami tego właśnie podejścia, pozwoli na przyjrzenie się mitologizowaniu rzeczywistości społeczno-politycznej po katastrofi e smoleńskiej poprzez schemat powstawania znaków symbolicznie wyrażających mit polityczny. Umożliwi ona również ukazanie obecności tak rozumianego zjawiska mitu w wydarzeniach czy wypowiedziach z omawianego okresu. Celem opracowania stanie się więc ukazanie kluczowego dla współczesnego dyskursu politycznego wydarzenia od strony mechanizmu kreowania mitologizacji w zbiorowej pamięci.
Słowa kluczowe: mit polityczny, semiologia, katastrofa smoleńska, teoria mitu politycznego, pamięć zbiorowa

Marcin Jędrysiak
Uniwersytet Wrocławski
Kwestia rasizmu w myśli ideologów Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (1929–1945) 

Streszczenie: Celem artykułu jest wskazanie, czy w ideologii Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów znaleźć można elementy rasistowskie oraz jaką ewentualnie rolę pełniły. W nauce wciąż prowadzona jest dyskusja odnośnie do tego, czy OUN była organizacją o charakterze faszystowskim. Rozważania na ten temat często pomijają wątek rasizmu i jego roli zarówno we włoskim faszyzmie, jak i ukraińskim nacjonalizmie integralnym. Pomija się także rodzaj prezentowanego rasizmu. W artykule wykorzystano metodę historyczno-prawną, przy zastosowaniu badań porównawczych. W pracy odstąpiono od ściśle chronologicznego ujęcia problemu ze względu na czytelność wywodu: przyjęty układ pracy pozwala na prześledzenie omawianego problemu od kwestii najbardziej ogólnych do szczególnych. Analizie poddano prace istotnych myślicieli związanych z OUN, takich jak Dmytro Doncow, Wołodymyr Martynec′, Dmytro „Orłyk”, Julijan Wassyjan oraz Jurij Łypa. Zdecydowano się na wskazanie najważniejszych kwestii poruszanych w ich szkicach i książkach oraz porównanie ich poglądów. Porównanie pozwoliło wskazać, że rasizm często pojawia się w pismach ideologów OUN, jednak nie istnieje jedna jego wersja. Każdy z autorów prezentuje własne poglądy na ten temat oraz różne podejście. Jednocześnie zainteresowanie wątkami rasistowskimi wzrasta wyraźnie w drugiej połowie lat 30. oraz w latach 40. XX w. Nie jest to jednak rasizm biologiczny, lecz traktujący rasę jako zjawisko duchowe z pewną domieszką czynnika biologicznego.
Słowa kluczowe: Ukraina, rasizm, nacjonalizm, OUN, ideologia, faszyzm

* * *

 

Jakub Piotr Barszczewski
Uniwersytet w Białymstoku
Światowe Forum Społeczne jako podmiot polityki kosmopolitycznej

Streszczenie: Światowe Forum Społeczne wyłoniło się na początku XXI w. jako czołowy podmiot ruchu alterglobalistycznego. Skupia ruchy sprzeciwiające się neoliberalnej globalizacji i walczące ze związaną z nią coraz słabszą kontrolą obywateli nad poczynaniami potężnych podmiotów krajowych i ponadnarodowych. Jako instytucja jednocząca różnorodne grupy wykluczone z całego świata ma na celu stworzenie platformy globalnego oporu. Nowatorski wymiar Forum polega na zakwestionowaniu wąskiego rozumienia alternatyw wobec obecnego ekonomicznego i politycznego porządku orazstworzenie warunków dla kosmopolitycznej polityki ukierunkowanej na realizację wizji oddolnego, zdecentralizowanego i demokratycznego globalnego zarządzania. Celem artykułu jest przedstawienie specyfi ki Światowego Forum Społecznego jako podmiotu polityki kosmopolitycznej, ukazania związanych z tym problemów oraz ujawnienia jego politycznego potencjału.
Słowa kluczowe: Światowe Forum Społeczne, alterglobalizm, neoliberalizm, kosmopolityzm, Boaventura de Sousa Santos

Aleksander Zbirański
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Cyfrowy tłum – charakterystyka zjawiska 

Streszczenie: Celem artykułu jest opisanie zjawiska cyfrowego tłumu, specyficznego dla funkcjonowania debaty politycznej w Internecie (ze szczególnym uwzględnieniem mediów społecznościowych). Odnosząc się do koncepcji G. Le Bona i R. Girarda, przedstawia sposób zachowania się cyfrowego tłumu i jego znaczenie dla rozwoju debaty publicznej w obszarze komunikacji masowej, jakim jest Internet.
Słowa kluczowe: tłum, Internet, demokracja, równouprawnienie, media

Alina Kaszkur
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Uwarunkowania dyfuzji i-votingu jako innowacji publicznej

Streszczenie: Niniejszy artykuł jest próbą analizy uwarunkowań wpływających na proces rozprzestrzeniania się i-votingu jako innowacji publicznej. Jako podstawę interpretacji przyjęto teorię dyfuzji innowacji autorstwa Everetta M. Rogersa. W artykule kolejno dokonano przeglądu występujących w literaturze pojęć, takich jak: innowacja, innowacyjność publiczna, dyfuzja innowacji oraz i-voting. Następnie, w oparciu o cechy i-votngu, podjęto się interpretacji czynników jego akceptacji, wskazując, jak ważną rolę w tym procesie odgrywają immanentne atrybuty samej innowacji oraz uwzględniając jej powiązanie z szeregiem czynników zewnętrznych, np. tych natury politycznej, społecznej czy kulturowej.
Słowa kluczowe: dyfuzja innowacji, innowacja, innowacyjność publiczna, i-voting

Daniel Kur
Uniwersytet Szczeciński
Adaptacja instrumentów marketingu ekonomicznego na potrzeby polityków 

Streszczenie: Osią przewodnią artykułu są wspólne instrumenty w dwóch różnych dziedzinach nauki, jakimi są marketing polityczny i marketing ekonomiczny. W artykule zaprezentowane zostały najważniejsze wątki implementacji marketingu ekonomicznego do polityki. Poddano identyfikacji czynniki, które najbardziej determinowały wpływ ekonomii na politykę, a dokładniej wpływ marketingu i reklamy produktu na kampanie wyborcze polityków i ich partii. Analiza została oparta na konkretnych przykładach prekursorów marketingu politycznego na tle prowadzonych kampanii. W treści artykułu wnikliwy czytelnik odnajdzie podobieństwa i różnice przedstawione w procesie przenikania się tych dwóch dziedzin w aktywności współczesnych społeczeństw.
Słowa kluczowe: marketing ekonomiczny, marketing polityczny, polityka

* * *

Szymon Wasielewski
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Przestępczość zorganizowana w Polsce po 1989 r. – Pruszków i Wołomin 

Streszczenie: Upadek bloku wschodniego w 1989 r. doprowadził w Polsce do istotnych przemian społecznych, politycznych i gospodarczych. Destabilizacja państwa polskiego, przechodzącego transformację systemową, spowodowała rozwój zorganizowanej przestępczości, wykorzystującej słabość władzy oraz organów ścigania. Lata 90. XX w. to czas „świetności” dwóch grup wywodzących się z okolic Warszawy, które zdołały podporządkować sobie cały przestępczy kraj – Pruszkowa oraz Wołomina. „Mafijna dekada” Pruszkowa oraz Wołomina to czas budowania ogromnych fortun, spektakularnych wydarzeń oraz niezwykle krwawej wojny, niosącej za sobą wiele ofiar po obu stronach. Lata 90. XX w. to również czas wykorzystywania doświadczeń w celu wypracowania skutecznego systemu zwalczania przestępczości zorganizowanej. Przełomowym wydarzeniem stało się wprowadzenie w 1997 r. instytucji świadka koronnego – „skruszonego” przestępcy. To właśnie zeznania świadków koronnych – gangsterów zdecydowanych na obciążenie kompanów w zamian za darowanie win doprowadziły do spektakularnego końca Pruszkowa. Mowa tu przede wszystkim o Jarosławie Sokołowskim ps. Masa. To jego zeznania okazały się kluczowe w sprawach dotyczących najważniejszych gangsterów grupy pruszkowskiej. Niemniej wątpliwości pozostawia „nieskazitelność” Sokołowskiego jako świadka koronnego, mimo upływu blisko 20 lat od wspomnianych wydarzeń. Przykład Pruszkowa oraz Wołomina wskazuje na zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa, jakie niesie za sobą przestępczość zorganizowana w okresie transformacji systemowej.
Słowa kluczowe: przestępczość, transformacja, system, mafia, Polska

Michał Szymański
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
„Przestępstwa bez ofiar” w świetle polskiej Konstytucji oraz orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego

Streszczenie: Pojęcie „przestępstw bez ofiar” (victimless crimes) to jeden z czołowych terminów amerykańskiej kryminologii, stosowany również przez środowiska libertariańskie. Zakłada ono, że czyny, które nie powodują krzywdy drugiej osoby (lub dokonywane są za jej zgodą), powinny być legalne. Teoria ta znalazła również oddźwięk w amerykańskim konstytucjonalizmie, natomiast w polskiej nauce prawa konstytucyjnego pojęcie to jest w zasadzie nieznane. Również orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego ma charakter bardziej konserwatywny i paternalistyczny niż libertariański. Trybunał nie uznał za niekonstytucyjne przepisów nakazujących jazdę samochodem z zapiętymi pasami bezpieczeństwa. Posiadanie marihuany na własny użytek również, zdaniem Trybunału, może być zakazane przez polskie prawo, a uzasadnienie posługiwało się typowo konserwatywnymi argumentami. Polska Konstytucja chroni także moralność publiczną, co stoi w dalekiej sprzeczności z libertarianizmem. Autor koncepcji, Edwin Schur, uznawał również aborcję za victimless crime. Trybunał Konstytucyjny stoi na skrajnie innym stanowisku, uznając potrzebę ochrony życia nienarodzonego. Aksjologia polskiej Konstytucji bliższa jest tym samym duchowi chrześcijańskiej demokracji niż liberalizmu.
Słowa kluczowe: libertarianizm, konstytucjonalizm, paternalizm, pasy bezpieczeństwa, aborcja, marihuana

Jolanta Kaczmarek
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
The Congress of Polish Women as an example of the struggle for women’s rights 

Streszczenie: Rozważając kwestie związane z walką o prawa polityczne dla kobiet, nie można lekceważyć niektórych najważniejszych czynników, decydujących o poziomie uczestnictwa kobiet w życiu politycznym. Jeśli chodzi o dyskusję naukową na temat obecności kobiet w szeroko rozumianej polityce, najczęściej przywoływanymi faktorami wpływającymi na ten stan rzeczy są czynniki biologiczne, społeczne, ideologiczne, strukturalne, kulturowe, religijne czy ekonomiczne. Minęło 100 lat, a Polki, mimo iż stanowią nieco ponad połowę polskiego społeczeństwa, nadal mają niezbyt wielką reprezentację w parlamencie, w biznesie w wielu przypadkach ich pensje są niższe niż mężczyzn na podobnych stanowiskach, a rola kobiety w przestrzeni publicznej – ze szczególnym naciskiem na sferę polityczną – jest nadal niższa niż rola mężczyzny. Celem niniejszego tekstu jest analiza przesłanek utworzenia i funkcjonowania Kongresu Kobiet Polskich w ciągu ostatnich dziesięciu lat.
Słowa kluczowe: Kongres Kobiet Polskich, prawa kobiet, kobiety w polityce

Karolina Grychowska
Uniwersytet Wrocławski
Ochrona danych osobowych na przykładzie funkcjonowania biura senatorskiego 

Streszczenie: Zagadnienie ochrony danych osobowych to obecnie temat szczególnie istotny. Wynika to m.in. z faktu wejścia w życie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych, które zaczęło obowiązywać 25 maja 2018 r. Dane osobowe i ich ochrona to obszar, który dotyczy każdego obywatela. Należy stwierdzić, że sposobów gromadzenia danych jest coraz więcej. Wiąże się to również ze szczególną potrzebą ich ochrony. Istnieje wiele powodów implikujących potrzebę szerokiej regulacji zasad ochrony danych osobowych. Biuro senatorskie to jedno z miejsc, w którym dane osobowe są nieustannie gromadzone i które podczas swojego funkcjonowania ma obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa danych. Przetwarzanie danych osobowych przez biuro senatorskie jest związane z realizowanymi przez nie zadaniami, w tym z podstawowym obowiązkiem, jakim jest obsługa działalności senatora. W celu właściwego przetwarzania danych wypracowany został szereg różnych dokumentów, w tym również polityka prywatności, która w sposób kompleksowy określa ochronę danych osobowych w biurze senatorskim. W niniejszym artykule została poddana analizie Ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora, która stanowi podstawę wykonywania obowiązków przez senatora. Akty prawne zostały zestawione z kilkoma pozycjami w literaturze prezentującymi stanowisko przedstawicieli doktryny. Niniejszy artykuł opiera się na metodzie prawno-dogmatycznej.
Słowa kluczowe: dane, dane osobowe, ochrona, przetwarzanie, biuro senatorskie, senator

Wojciech Trempała
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Preferencje polityczne a świadomość ekologiczna – przypadek mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego 

Streszczenie: Niniejszy artykuł zawiera raport z badań empirycznych nad relacjami zachodzącymi pomiędzy preferencjami politycznymi a świadomością ekologiczną mieszkańców województwa kujawskopomorskiego. Autor postawił przed sobą zadanie uzyskania odpowiedzi na pytanie o to, czy deklarowane przez respondentów preferencje polityczne przekładają się na ich przekonania ekologiczne dotyczące sposobów postrzegania hierarchii bytów i znaczenia moralnego przyrody, a także gotowość do zachowań proekologicznych i poświęceń własnego interesu dla dobra środowiska przyrodniczego.
Słowa kluczowe: preferencje polityczne, świadomość ekologiczna, postawy ekologiczne, antropocentryzm, biocentryzm

Jan Waskan
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Działalność polityczna Romana Rybarskiego w II RP

Streszczenie: W niniejszym artykule poddano analizie działalność polityczną Romana Rybarskiego, zaliczanego do czołowych przywódców obozu narodowego. W sposób szczególny zarysowano jego wkład w rozwój polskiej myśli politycznej. Ważną datą w jego politycznej biografi i był rok 1919, kiedy to Rybarski został powołany w charakterze eksperta polskiej delegacji na konferencję pokojową w Paryżu. Po powrocie uaktywnił się politycznie, wiążąc się z kolejnymi organizacjami obozu narodowego. Formułując nie tylko program gospodarczy, ale także poglądy na naród i społeczeństwo, stawał się ich ważnym ideologiem. W latach 1928–1935 zasiadał w Sejmie II i III kadencji, gdzie pełnił funkcję prezesa Klubu Narodowego. W artykule poruszono również kwestie dotyczące współpracy Rybarskiego z Romanem Dmowskim, jak i okoliczności narastających między nimi rozbieżności politycznych.
Słowa kluczowe: Roman Rybarski, Związek Ludowo-Narodowy, Stronnictwo Ludowe, obóz narodowy

* * *

Maciej Zaborski
Uniwersytet Opolski
Zagadnienie migracji w nauczaniu Kościoła katolickiego 

Streszczenie: Zjawisko migracji ludności (łac. migratio) znane jest od niepamiętnych czasów. Ma za cel zmianę miejsca pobytu jednostki bądź grupy. Przemieszczenie to ma zabarwienie historyczne, kulturowe, społeczne, polityczne, ale i religijne. Celem migracji jest zmiana miejsca pobytu z różnych przyczyn, m.in. z powodów ekonomicznych, politycznych, społecznych. W Piśmie Świętym możemy przeczytać: „ziemia należy do Mnie, a wy jesteście u Mnie przybyszami i osadnikami” (Kpł 25,23). Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen Gentium” (nr 9) naucza, że „ów lud, choć nie obejmuje aktualnie wszystkich ludzi, a nieraz nawet okazuje się małą trzódką, jest przecież potężnym zalążkiem jedności, nadziei i zbawienia dla całego rodzaju ludzkiego”. Również i dziś Kościół, odpowiadając na obecną międzynarodowo-polityczną i gospodarczą sytuację migracyjną, zajmuje stanowisko w tej sprawie. Artykuł przedstawia zagadnienie migracji w nauczaniu Kościoła katolickiego również jako problemu społecznego. Autor, dążąc do maksymalnej rzetelności i ukazania meritum zagadnienia, za metodę badawczą przyjął analityczne i krytyczne badanie źródeł, odwołując się do nauczania soborowego oraz wypowiedzi papieża Jana Pawła II i jego następców nt. migracji, uwypuklając aspekt moralny i społeczny tego zjawiska.
Słowa kluczowe: migracja, nauczanie Kościoła katolickiego, Ziemia Obiecana, Vaticanum II, Jan Paweł II

Grzegorz Tutak
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie
Polityka migracyjna Polski wobec europejskiego kryzysu migracyjnego

Streszczenie: Polityka państwa jest pochodną wielu czynników zarówno o charakterze wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Realizowana jest poprzez odpowiednie działania w różnych dziedzinach jego funkcjonowania. Od 2015 r. nastąpiło ożywienie debaty nad kwestiami migracji, będącymi następstwem kryzysu imigracyjnego, humanitarnego, z jakim zmaga się Europa. Według danych Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji liczba osób szukających schronienia lub lepszego życia w Europie wzrosła czterokrotnie w ciągu jednego roku. Sytuacja ta wymusiła podjęcie działań przez Unię Europejską oraz poszczególne państwa mających na celu ograniczenie skali nielegalnej imigracji. Celem artykułu jest analiza polityki migracyjnej Polski w kontekście działań podjętych przez instytucje unijne. Pierwsza część pracy zawiera rozważania teoretyczne dotyczące polityki migracyjnej. W drugiej natomiast autor przedstawił próby rozwiązania kryzysu migracyjnego przez Unię Europejską wraz z postawami polskich rządów wobec imigrantów oraz kwestii ich relokacji. Artykuł przedstawia zmiany, jakich dokonano w polskim systemie prawo-instytucjonalnym. Podjęta analiza wskazuje, że w polityce migracyjnej, mającej w znacznej mierze charakter reakcyjny, naczelną wartością jest bezpieczeństwo.
Słowa kluczowe: migracje, kryzys imigracyjny, polityka migracyjna Polski, uchodźcy

Magdalena Bierzyńska-Sudoł
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Polscy migranci w Wielkiej Brytanii w obliczu zbliżającego się brexitu

Streszczenie: Osią przewodnią artykułu jest ukazanie sytuacji polskich migrantów w Wielkiej Brytanii w obliczu regulacji związanych z brexitem. Uwaga badawcza została skupiona na społeczności polskiej, jej cechach i strukturze. Analizie poddano nowe warunki życia, w jakich znaleźli się Polacy. Funkcjonowanie w wielokulturowym państwie, zmiana sytuacji ekonomiczno-politycznej, a także ciągły proces przyswajania obcej rzeczywistości i poszukiwanie równowagi pomiędzy utrwalonymi wartościami, zwyczajami i tradycjami a odnalezieniem się w nowym domu napawa ich lękiem i niepokojem.
Słowa kluczowe: migracja, brexit, Polacy w Wielkiej Brytanii

RECENZJE

Marcin Wałdoch (rec.): Paweł Malendowicz, Polonia amerykańska. Współczesność determinowana politycznością. Zbiór studiów, Centrum Badań Sfery Publicznej, Bydgoszcz–Chicago 2018, ss. 178