Dr Joanna Meger z Katedry Genetyki Wydziału Nauk Biologicznych uzyskała prestiżowy grant Narodowego Centrum Nauki w konkursie SONATA 20. Jej zespół przez najbliższe trzy lata będzie badać genetyczne podstawy odporności jesionu wyniosłego na śmiertelną chorobę wywoływaną przez inwazyjnego patogena grzybowego. Projekt nie tylko pomoże chronić europejskie lasy przed dalszymi stratami, ale także przyczyni się do rozwoju genomiki leśnej i wsparcia zrównoważonego zarządzania zasobami leśnymi w warunkach zmian środowiskowych.

Grant Narodowego Centrum Nauki w wysokości 902 800 zł w ramach konkursu SONATA 20 trafił do dr Joanny Megier. Projekt pt. „Genomowe podstawy odpowiedzi adaptacyjnej populacji jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior L.) na chorobę wywołaną przez patogen Hymenoscyphus fraxineus” będzie realizowany w latach 2025-2028 przez zespół Katedry Genetyki pod kierownictwem dr Joanny Meger, w składzie: dr Bartosz Ulaszewski, prof. dr hab. Jarosław Burczyk oraz mgr Ewa Sztupecka.

Celem projektu jest zrozumienie mechanizmów ewolucyjnych leżących u podstaw adaptacyjnej odpowiedzi populacji jesionu wyniosłego na silną presję selekcyjną wywieraną przez inwazyjnego patogena grzybowego Hymenoscyphus fraxineus. Patogen ten od lat powoduje masowe zamieranie jesionów w całej Europie, lokalnie prowadząc do niemal 100% śmiertelności. W projekcie zostanie przeprowadzona kompleksowa analiza różnorodności genomowej naturalnych populacji jesionu w Polsce, z uwzględnieniem trzech klas wiekowych drzew (siewki, młodsze drzewa i osobniki dorosłe), co umożliwi ocenę dynamiki adaptacyjnej w czasie. Projekt opiera się na innowacyjnym połączeniu nowoczesnych metod genomiki – takich jak sekwencjonowanie całych genomów, analiza szerokiego spektrum polimorfizmów (SNP, InDel, CNV, PAV, SV) i predykcja genomowa – z danymi środowiskowymi. Zintegrowane podejście pozwoli na identyfikację sygnałów adaptacji poligenicznej oraz interakcji genotyp–środowisko, które mogą wpływać na potencjał przystosowawczy populacji. Uzyskane wyniki dostarczą nowych informacji na temat zdolności adaptacyjnych jesionu wyniosłego oraz stworzą podstawy do opracowania strategii ochrony i hodowli odpornych populacji, także w kontekście przyszłych zagrożeń, takich jak inwazja chrząszcza opiętka jesionowca (Agrilus planipennis). Projekt przyczyni się również do rozwoju genomiki drzew leśnych i wsparcia zrównoważonego zarządzania zasobami leśnymi w warunkach zmian środowiskowych.