Z głębokim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci prof. dr. hab. Zygmunta Wiatrowskiego, jednego z największych autorytetów polskiej pedagogiki, niezwykle zasłużonego dla rozwoju nauk pedagogicznych na naszej uczelni.

Prof. Zygmunt Wiatrowski urodził się 14 kwietnia 1928 roku w Zagórowie. W 1951 roku ukończył studia matematyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Pracował jako nauczyciel i wizytator, a w 1961 roku, w trybie zaocznym, ukończył także studia pedagogiczne. Stopień doktora uzyskał w 1969 roku, habilitację w 1975, a tytuł profesora nauk humanistycznych otrzymał w 1988 roku.

Z naszą uczelnią był związany od 1974 roku, od momentu powołania do życia Wyższej Szkoły Pedagogicznej, do momentu przejścia na emeryturę w 1998 roku. Tworzył filary bydgoskiej pedagogiki, pełniąc na uczelni szereg funkcji kierowniczych: dyrektora Instytutu Pedagogiki i Psychologii (1978–1980), dziekana Wydziału Pedagogicznego (1980–1984), prorektora ds. nauki (1984–1987) oraz prodziekana Wydziału Pedagogiki i Psychologii (1993–1997). Był też wieloletnim członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk.

Zakres jego zainteresowań naukowych obejmował przede wszystkim teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki pracy, zagadnienia sukcesów i trudności w nauce oraz życiu zawodowym, a także rolę nauczyciela w szkołach zawodowych. Podejmował również badania nad osobowościowymi i prakseologicznymi uwarunkowaniami procesu dorastania i dorosłości w kontekście przygotowania do pracy i aktywności zawodowej. Ważnym obszarem jego refleksji były również aksjologiczne i etyczne aspekty postrzegania pracy, a także społeczne i edukacyjne zagadnienia związane z filatelistyką.

Prof. Zygmunt Wiatrowski wykorzystywał swoje doświadczenie również na emeryturze, przygotowując kolejne publikacje. Niezmiennie też dbał o zachowanie swoich relacji z uczelnią, uczestnicząc w wielu wydarzeniach. W zeszłym roku był gościem jubileuszu 50-lecia Bydgoskiej Pedagogiki, podczas którego został uhonorowany medalem Gloria Paedagogiae.

26 czerwca z Profesorem Zygmuntem Wiatrowskim zmarła ważna część polskiej pedagogiki i nauki o edukacji.

Cześć Jego Pamięci!

---

Profesor Zygmunt Wiatrowski we wspomnieniu prof. dr hab. Ryszarda Gerlacha

 

Prof. dr hab. Zygmunt Wiatrowski, humanista, pedagog, wychowawca wielu pokoleń młodych naukowców i studentów. Przez ponad 40 lat związany z bydgoskim środowiskiem naukowym, Wyższą Szkołą Pedagogiczną, Akademią Bydgoską im. Kazimierza Wielkiego, Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego. Absolwent studiów matematycznych (1951) oraz studiów pedagogicznych (1961), które ukończył w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Pracował jako nauczyciel i wizytator. Stopień doktora uzyskał  w 1969 roku, doktora habilitowanego w 1974 roku, a tytuł profesora nauk humanistycznych w 1988 roku. W ciągu wielu lat pracy naukowo – dydaktycznej pełnił szereg funkcji związanych z nauką, był między innymi ekspertem Ministerstwa Edukacji Narodowej w zakresie nauk pedagogicznych, członkiem Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, przez wiele lat członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk, a także wiceprzewodniczącym Zespołu Pedagogiki Pracy KNP PAN, kierując w praktyce pracami tego Zespołu.

W 1974 roku podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy (obecnie UKW). W bydgoskiej uczelni pracował do 1998 roku, to jest do przejścia na emeryturę. Podczas pracy w tej uczelni pełnił szereg ważnych funkcji. Przede wszystkim stworzył i kierował Zakładem Pedagogiki Pracy, pierwszym tego typu w Polsce. Ponadto:

• Był dyrektorem Instytutu Pedagogiki i Psychologii ( 1978-1980).
• Pełnił funkcję dziekana Wydziału Pedagogicznego (1980-1984).
• Był prorektorem do spraw nauki (1984-1987).
• Pełnił funkcję prodziekana Wydziału Pedagogiki i Psychologii (1993-1997).

Główne problemy i obszary badawcze profesora Z. Wiatrowskiego obejmowały takie zagadnienia, jak:

• Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki pracy.
• Powodzenia i niepowodzenia szkolne i zawodowe.
• Pedeutologia ze szczególnym uwzględnieniem nauczycieli szkół zawodowych i pedagogów pracy
• Problemy naukoznawcze w kontekście specjalizacji, integracji i globalizacji w naukach pedagogicznych.
• Osobowościowe i prakseologiczne aspekty dorastania i dorosłości człowieka związane z pracą zawodową.
• Aksjologiczne i powinnościowe konteksty myślenia o pracy.

W każdym z tych obszarów profesor opublikował szereg artykułów w czasopismach i opracowaniach zwartych, z także prac autorskich książkowych. Zostały one oparte o wyniki badań własnych, a także analizy literatury oraz raportów oświatowych i gospodarczych, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych.

Dorobek naukowy profesora Zygmunta Wiatrowskiego jest niezwykle bogaty i różnorodny. Udokumentowanie badań i analiz naukowych w postaci licznych publikacji w aspekcie ilościowym przedstawia się następująco: ponad 500 publikacji naukowych, w tym prawie 50 pozycji zwartych autorskich ( i współautorskich) oraz redakcyjnych (i współredakcyjnych) oraz ponad 450 artykułów, rozpraw i studiów, publikowanych w czasopismach ogólnopolskich oraz zagranicznych, a także licznych opracowaniach zbiorowych. Trudno w krótkiej charakterystyce wymienić choćby część tego dorobku. Dlatego warto przybliżyć tylko niektóre, jak się wydaje jakże charakterystyczne osiągnięcia:

• Był, wraz z prof. T. Nowackim niekwestionowanym współtwórcą polskiej szkoły pedagogiki pracy oraz subdyscypliny pedagogicznej, która od wielu lat rozwija się dynamicznie;
• Stworzył „Bydgoską szkołę pedagogiki pracy” oraz był inicjatorem i kierownikiem Zakładu Pedagogiki Pracy w ówczesnej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy (obecnie Katedra Pedagogiki Pracy i Andragogiki);
• Przez 20 lat współkierował legendarnym już Ogólnopolskim Seminarium Pedagogiki Pracy prowadzonym przez prof. T. Nowackiego, które było autentyczną kuźnią kadr naukowych w zakresie kształtującej się wówczas subdyscypliny pedagogicznej, pedagogiki pracy;
• Był współautorem pierwszego w Polsce (wspólnie z prof. W. Rachalską) podręcznika z zakresu pedagogiki pracy oraz autorem podręcznika pod nazwą Podstawy pedagogiki pracy, który miał kilka wydań;
• Do historii przeszły konferencje i seminaria naukowe o charakterze międzynarodowym, które prof. Zygmunt Wiatrowski zainicjował i przez wiele lat organizował, a które są nadal kontynuowane, z aktywnym udziałem, przez wiele lat, Jego twórcy;
• Wypromował 21 doktorów nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, 3 Jego uczniów uzyskało stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, a 1 tytuł naukowy w zakresie nauk społecznych.

To tylko nieliczne przykłady działalności profesora Zygmunta Wiatrowskiego, człowieka ogromnej wiedzy, niezwykłej pracowitości, oddanego nauce i szkolnictwu, liczącego się w kraju i za granicą czołowego reprezentanta nauk pedagogicznych.

Ale prof. Z Wiatrowski nie może być postrzegany przez pryzmat pełnionych funkcji, czy też wypromowanych młodych adeptów nauki oraz liczby opublikowanych prac. Przede wszystkim mówić należy o Nim jako o Człowieku, którego talent i systematyczna praca stworzyły wielkiego formatu uczonego i wychowawcę wielu pokoleń pedagogów. Dzięki bogatej i rzetelnej wiedzy, ale i autentycznej mądrości w rozwiązywaniu wielu problemów, wniósł On znaczący wkład do skarbnicy polskiej nauki oraz szkolnictwa różnych poziomów i rodzajów, głównie szkolnictwa wyższego, a także do wielu dziedzin życia społecznego.

Stawianie wysokich wymagań, przede wszystkim w stosunku do siebie, ale także swoich uczniów, przyjaciół i współpracowników, piętnowanie łatwizny oraz przywiązywanie wagi do wartości etyczno-moralnych, to ważne cechy Profesora. To dzięki nim, ale także ogromnej wiedzy, niezwykłej pracowitości, wyjątkowym umiejętnościom organizacyjnym oraz pełnym oddaniu dla nauki i szkolnictwa był liczącym się w kraju i za granicą reprezentantem nauk pedagogicznych.

Wyrazem uznania dla Jego dorobku naukowego oraz działalności na polu nauki było przyznanie w roku 2007 przez Narodową Akademię Nauk Pedagogicznych Ukrainy zaszczytnego tytułu doktora honoris causa. W roku 2017 Komitet Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk wyróżnił prof. Z. Wiatrowskiego Medalem za Zasługi dla Rozwoju Polskiej Pedagogiki. Przez Uniwersytet Kazimierza Wielkiego został uhonorowany medalem Casimirus Magnus, a przez Wydział Pedagogiki UKW medalem Gloria Paedagogiae. Było to wyrazem uznania dla człowieka, dla którego powołaniem, pasją życiową, czy wręcz posłannictwem była praca.